Bóng ma thời Đại khủng hoảng kinh tế ở Mỹ

Toàn nước Mỹ u ám sau ngày Thứ ba Đen tối (29/10/1929) khi phố Wall sụp đổ, mở đầu một thập niên người Mỹ vật lộn trong thất nghiệp, nghèo đói và lạm phát. Dưới đây là một số hình ảnh ghi lại thời kỳ đen tối này.

Một người đàn ông mang đồ nhà ra bán trên đường phố New York năm 1933.

Ông bố và hai con đứng ở bên ngoài nông trại hoang tàn của họ ở Tulsa, bang Oklahoma, năm 1936. Nông dân Mỹ thời kỳ đó đối mặt với mất mùa liên tiếp.

Bà mẹ 32 tuổi có 7 đứa con lếch thếch sống ở California năm 1936. Gương mặt u sầu của bà trở thành tác phẩm ảnh báo chí kinh điển của thế giới trong thế kỷ 20.

Một gia đình Mỹ sống nay đây mai đó trên chiếc xe tồi tàn năm 1936.

Nhà cửa xác xơ sau cơn lốc xoáy năm 1936 ở bang Georgia.

Dòng người đứng chờ phát khẩu phần ăn ở thành phố Louisville, bang Kentucky, năm 1937.

Hai người đàn ông lầm lũi cuốc bộ về thành phố Los Angels năm 1937. Bên đường là tấm biển, ghi chữ: "Lần sau, hãy lên tàu".

Đám người thất nghiệp đứng bên ngoài một ngân hàng ở bang Illinois năm 1939.

Những người thất nghiệp nằm vạ vật trong công viên ở bang Minnesota năm 1939.

Một sinh viên vừa tốt nghiệp bị thất nghiệp ở bang California năm 1940.

Hàng người đứng chờ xin việc ở California.

Hải Ninh (theo Reuters)

'Người đẹp' Palin có thể cản bước McCain

Ứng viên phó tổng thống của đảng Cộng hòa Sarah Palin. Ảnh: Reuters.

Nữ thống đốc bang Alaska Sarah Palin, "phó tướng" của ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa John McCain, đang là canh bạc nhiều rủi ro đối với cuộc chạy đua vào Nhà Trắng của ông, sau một tuần liền bà bị các cây hài mỉa mai và báo giới kêu gọi rút lui.
> Clip Sarah Palin 'diễn' áo tắm

"Palin đã sẵn sàng chưa? Làm gì có chuyện đó", là dòng tít trên tờ Newsweek nói về ứng viên phó tổng thống của đảng Cộng hòa. "Sarah Palin rõ ràng không thích hợp làm phó tổng thống", cây bút phân tích quốc tế của tạp chí này là Fareed Zakaria nhận định. "Bà ấy là một chính trị gia đầy lôi cuốn, từng đạt được một số thành tích nhất định ở Alaska. Tuy vậy, bà ấy chưa từng có ngày nào phải nghĩ tới các vấn đề quan trọng tầm cỡ quốc gia hay quốc tế".

Bài viết này có thể bị hòa lẫn trong hàng trăm tin tức khác nhau về cuộc đua giữa hai đối thủ John McCain và Thượng nghị sĩ Dân chủ Barack Obama. Tuy nhiên, nó nằm trong hàng loạt bài chỉ trích bà Sarah Palin từ phía các cử tri Cộng hòa lẫn Dân chủ, sau khi bà thực hiện ba cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình CBS, Fox News và ABC News.

Lịch sử cho thấy rằng người Mỹ chỉ bầu tổng thống, chứ không phải phó tổng thống. Palin thu hút được nhiều sự chú ý hơn đối thủ bên phía Dân chủ là ứng viên phó tổng thống Joe Biden, người bà sẽ giáp mặt trong cuộc tranh luận trực tiếp ngày mai. Tuy nhiên, những rắc rối của Palin đang chất đống, từ cuộc điều tra về việc bà lạm dụng chức quyền, tới những sự ghét bỏ của báo giới.

Tuần trước, một cây viết bảo thủ nổi tiếng tại Mỹ Kathleen Parker, người ủng hộ Palin từ đầu, đã kêu gọi bà rút lui để "cứu McCain, đảng của bà cũng như quốc gia mà bà yêu mến". "Dù có tiếp thu nhanh thế nào, bà ấy không đủ kiến thức về kinh tế và chính sách ngoại giao có thể khiến người Mỹ yên lòng", Parker viết và gợi ý Palin viện tới các lý do cá nhân như cần có thêm thời gian chăm sóc đứa con mới sinh để từ bỏ cuộc đua.

Hình ảnh của Palin giờ được báo giới vẽ lên là một chính trị gia nghiệp dư và là kho truyện cười. Chương trình Saturday Night Live ăn khách tại Mỹ đã châm chọc câu nói của Palin rằng bà có nhiều kinh nghiệm ngoại giao vì bang Alaska bà đứng đầu ở gần Nga. David Letterman, dẫn chương trình này, mỉa mai rằng việc McCain đưa Sarah Palin tới gặp các lãnh đạo Liên Hợp Quốc giống như "dắt con gái tới sở làm".

Cho tới tuần trước, bà Sarah Palin, người có thể sẽ trở thành quyền tổng thống Mỹ trong trường hợp John McCain đắc cử nhưng qua đời khi tại nhiệm, vẫn chưa từng tiếp xúc với một lãnh đạo nước ngoài nào. Cây viết của New York Times David Brooks gọi việc chọn bà liên danh là "đáng xấu hổ".

Tuy vậy, nhiều nhà phân tích chính trị cho rằng Palin vẫn là một cánh tay đắc lực trong chiến dịch của McCain. Họ dẫn ra khả năng của bà trong việc khuấy động các cử tri Công giáo và mối liên hệ với những người Cộng hòa bảo thủ, có thể giúp McCain thắng ở các bang quan trọng.

Lúc này, cử tri Mỹ không chờ đợi nhiều ở Palin trong cuộc tranh luận trực tiếp ngày mai với đối thủ Joe Biden. Chính việc ít chịu sức ép này khiến khả năng bà tỏa sáng càng lên cao. Dù Palin liên tiếp bị mỉa mai, McCain vẫn kiên quyết bảo vệ bà. Tuần trước, ông nói rằng nữ thống đốc Alaska sẽ "trở thành đối tác trong công cuộc cải cách tất cả những thứ đã đổ vỡ ở Washington".

Tuần trước, hai ứng viên tổng thống John McCain và Barack Obama có cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên, xung quanh vấn đề chiến tranh, kinh tế và năng lượng. Cử tri Mỹ đánh giá ứng viên đảng Dân chủ đã thắng trong cuộc đấu tay đôi này và tỷ lệ ủng hộ ông đang lên cao. Trong khi đó, McCain đang lâm vào thế khó khi Quốc hội Mỹ bác kế hoạch tung 700 tỷ USD cứu thị trường của phe Cộng hòa, vốn được McCain ủng hộ.

Hải Ninh

Hạ viện Mỹ thông qua gói giải pháp 700 tỷ USD

Ngay sau khi các dân biểu gật đầu thông qua vào chiều 3/10 (rạng sáng nay theo giờ Hà Nội), Tổng thống Bush nhanh chóng ký ban hành bản kế hoạch lịch sử nhằm giải cứu thị trường tài chính đang bên bờ khủng hoảng.
> Hạ viện Mỹ không thể tiếp tục bác kế hoạch 700 tỷ USD

Gói giải pháp 700 tỷ USD, có chỉnh sửa, được thông qua với 263 phiếu thuận, dù còn 171 nghị sĩ vẫn chưa đồng tình . Tổng thống George W. Bush từng dày công vận động hành lang cho bản kế hoạch, ngay lập tức hạ bút ký ăn mừng chiến thắng. Dù còn chút bất đồng giữa các dân biểu trong cuộc tranh luận tối 3/10 tại Hạ viện, nhưng hơn ai hết người Mỹ hiểu sự cần thiết phải ngăn chặn một "thảm họa kinh tế" sắp xảy ra.

Tổng thống Bush và Bộ trường tài chính Henry Paulson ăn mừng chiến thắng. Ảnh: AP

Cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện diễn ra lần thứ hai trong vòng một tuần, sau khi các dân biểu bác bỏ đề xuất ban đầu hôm thứ hai vừa rồi, với lý do kế hoạch chỉ nhằm mua lại những khoản nợ xấu của các ngân hàng đang thua lỗ trên thị trường tài chính phố Wall.

Bản đề xuất mới được Thượng viện thông qua hôm thứ tư có dành ra 100 tỷ USD cho các chương trình giảm thuế mới nhằm đổi lấy lá phiếu của các dân biểu đảng Cộng hòa. Bên cạnh đó, dự luật cũng đưa ra điều khoản nhằm gia tăng đảm bảo của chính phủ đối với các khoản tiết kiệm (bảo hiểm tiền gửi được nâng từ mức cũ 100.000 USD lên 250.000 USD).

Dự luật mới này còn bao gồm việc bỏ thuế nhằm giúp các doanh nghiệp nhỏ và thúc đẩy các nguồn năng lượng thay thế, mở rộng trợ giúp cho các gia đình có trẻ em cũng như các nạn nhân của các trận bão gần đây.

Chủ tịch Hạ viện, bà Nancy Pelosi, là một trong rất nhiều người đã nói về những khốn khổ mà thường dân Mỹ phải chịu đựng, và cần phải có hành động khẩn cấp nhằm “tránh đi thảm họa về kinh tế ". Tuy nhiên, các quan chức vẫn cảnh báo về những khó khăn mà kinh tế phải đối mặt. Dân biểu đảng Cộng hòa từ tiểu bang South Carolina, là J Gresham Barrett, thì nói: "Cho dù chúng ta làm gì hay thông qua cái gì đi chăng nữa thì thời gian trước mắt sẽ vẫn còn khó khăn".

Khi dự luật này được đề xuất, ai ai cũng tin nó sẽ được sự đồng thuận của các nghị sĩ để cứu thị trường tài chính đang khốn khó. Lúc Hạ viện quay lưng lại vào hôm thứ hai vừa rồi, ngành tài chính thực sự chao đảo. Chưa đầy một ngày, 1,2 nghìn tỷ USD - gần gấp đôi số tiền của gói giải pháp này - bị cuốn trôi khỏi phố Wall.

Chỉ trong vòng chưa đầy một tháng, hàng loạt định chế tài chính khổng lồ của phố Wall đã ra đi. Ngân hàng 158 tuổi Lehman Brothers sụp đổ. Merryn Lynch chịu đặt dưới sự quản lý của Bank of America, Wachovia bị mua lại bởi Citigroup, trước đó Washington Mutual tuyên bố phá sản.

Cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ lan sang châu Âu, kéo theo sự sụp đổ của đại gia ngân hàng Braford Bingley của Anh, tập đoàn Fortis của Bỉ và Hà Lan mất quyền kiểm soát.

Số người thất nghiệp trong tháng 9 vừa được Phòng Lao động Mỹ công bố đã lên tới 159.000 người, cao nhất trong vòng 5 năm qua.

Hôm thứ tư, Thượng viện thông qua kế hoạch với hơn 450 trang có bổ sung những điều khoản đảm bảo lợi ích cho người dân đóng thuế, những vùng bị thiên tai và đảm bảo quyền lợi của đa số các nghị sĩ thuộc hai đảng Cộng hòa và Dân chủ. Tiếp theo, đến hôm qua, các nghị sĩ của Hạ viện mới gật đầu.

Tổng thống Bush liên tục kêu gọi hành động khẩn cấp cho kế hoạch này được ban hành sớm nhất là cuối tuần này. Ông từng cảnh báo về các hậu quả "nghiêm trọng và lâu dài" cho nước Mỹ nếu như Quốc hội không nhất trí được về kế hoạch cứu nguy kinh tế. Phát biểu tại Nhà Trắng, ông nói: "Chúng ta hiện đang ở trong một tình trạng khẩn cấp và hậu quả sẽ lớn dần mỗi ngày nếu như chúng ta không có hành động. Nền kinh tế đang phụ thuộc vào hành động kiên quyết của chính phủ chúng ta".

Tại Brussels, Liên minh châu Âu cũng đã hối thúc Hoa Kỳ có những động thái mang tính trách nhiệm đặc biệt, cũng như thể hiện vai trò quản lý nhà nước trong việc giải quyết khủng hoảng tín dụng toàn cầu.

Hôm thứ tư vừa qua, các ứng cử viên tổng thống John McCain và Barack Obama đều quay lại Washington để tham gia bỏ phiếu. Cả hai ông đều ủng hộ dự luật.

Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, nghị sĩ̃ Dân chủ Harry Reid, nói rằng ông hài lòng với kết quả đạt được và ca ngợi cả hai ông McCain và Obama.

Trong ngày hôm qua, tổng cộng có 33 nghị sĩ Cộng hòa và 25 nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ từ bác bỏ đã chuyển sang ủng hộ. Cuối cùng có 91 dân biểu Dân chủ cùng 172 thành viên Cộng hòa đồng thuận, chỉ có 108 người của Dân chủ và 63 của Cộng hòa nói không với kế hoạch này.

Tuy nhiên, các quan chức vẫn cảnh báo về những khó khăn mà kinh tế phải đối mặt. Dân biểu đảng Cộng hòa từ tiểu bang South Carolina, J Gresham Barrett nói: "Cho dù chúng ta làm gì hay thông qua cái gì đi chăng nữa thì thời gian trước mắt sẽ vẫn còn khó khăn".

Thắng lợi của bản kế hoạch này mới chỉ được chính thức hóa trên giấy tờ nhưng cũng đủ để Tổng thống Bush và Bộ trưởng Tài chính Henry Paulson ăn mừng sau nhiều ngày thương lượng và vận động hành lang. Phố Wall đang ngóng chờ nó sẽ được thực thi.

Thanh Phương (theo AP, BBC)