Roger Mitton, Asia Sentinel - ngày 24/10/2008 - Việc kết tội hai nhà báo có tên tuổi tại Hà Nội vào tuần trước đã có thêm nhiều điều để làm hơn bất cứ cái gì khác với các cuộc đấu đá trong ban lãnh đạo Đảng Cộng sản cầm quyền ở Việt Nam. Phiên tòa đầy nhạo báng mang tính tác động dư luận khi xử án các nhà báo và hai điều tra viên chống tham nhũng đã biểu thị cường độ xung đột giữa phái bảo thủ và phái cải cách trong đảng. Kẻ thua cuộc lộ rõ ràng là Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Tập hợp xung quanh ông Dũng là một kiểu mẫu mới gồm các nhà kỹ trị có tư tưởng cải cách và một số khác bênh vực cho một hình mẫu xã hội mở và minh bạch hơn. Họ hầu như đều từ miền Nam và đã học hành tại các trường đại học của phương tây. Dưới quyền ông Dũng, nhóm này đã tập trung vào giải pháp hướng tới một nền kinh tế hướng tới thị trường hơn với một ý thức nhấn mạnh tới mục tiêu tăng trưởng cao, đầu tư nhiều hơn và mức tiêu dùng cao hơn.
Đối nghịch với họ là một nhóm lớn hơn gồm những nhà lãnh đạo cao tuổi và có thâm niên hơn, hầu hết từ miền Bắc và miền Trung Việt Nam, và chủ yếu thuộc cánh quân đội và an ninh trong đảng, đặt sự ổn định đất nước lên trên tất cả những ưu tiên khác. Những người trong giới bảo thủ này lưu tâm tới bất cứ vấn đề cải cách nào, kinh tế hay chính trị, với thái độ cẩn trọng đáng kể, từ trong cách nhìn của mình, họ có một thái độ đe doạ hiển nhiên đối với vị trí đứng đầu của đảng.
Căn cứ theo hiến pháp, Việt Nam là một nước một đảng. Không một tổ chức chính trị nào khác được phép tồn tại ngoại trừ Đảng Cộng sản. Và đương nhiên, bất cứ yếu tố nào đưa đảng vào tình trạng bị tai tiếng cũng sẽ mang tới khả năng làm yếu đi sự chấp nhận của quần chúng đối với sự thống trị tuyệt đối này. Và không một sự kiện nào trong những năm gần đây lại có thể bôi bẩn hình ảnh của đảng quá mức như là vụ bê bối PMU-18 từ hai năm trước.
Trở lại thời điểm đó, thời gian trước khi diễn ra Đại hội lần thứ 10 của đảng, các điều tra viên cảnh sát đã tiết lộ cho các phương tiện truyền thông những chi tiết về cách thức mà các quan chức trong Ban Quản lý Dự án số 18 (PMU-18) Bộ Giao thông đã kiếm chác những khoản tiền lớn để cá độ bóng đá trong giải Premier League của Anh. Người đứng đầu PMU-18 là Bùi Tiến Dũng công khai thú tội đã có hành động sử dụng 2,6 triệu đô la từ các quỹ của bộ do Ngân hàng Thế giới và Nhật bản cung cấp để chơi trò cờ bạc và có những hoạt động phi pháp khác.
Vào lúc đó, không một ai trong những người lãnh đạo hàng đầu của Việt Nam đưa ra khả năng có thể có bất cứ mối nghi ngờ nào về hành động đồng lõa của các quan chức bộ giao thông này trong những mưu đồ tham nhũng. Điều đó lập tức được xem là tất yếu, không chỉ về phía người dân bình thường - là những người, trong bất cứ tình huống nào, đều tin rằng toàn bộ các quan chức của đảng từ các vị đứng đầu cho tới cấp thấp nhất đều coi tham nhũng như là chuyện đương nhiên - mà còn cả giới lãnh đạo đất nước rằng các quan chức này phạm tội và phải bị trừng trị. Đến mức nhóm PMU-18 vì vậy liền bị phạt tù lên tới 13 năm, trong khi bộ trưởng giao thông đã bị ép từ chức và thứ trưởng của ông ta đã bị bắt để tiến hành điều tra sâu hơn.
Hai sĩ quan cảnh sát chủ chốt là những người đã tiết lộ thông tin với giới truyền thông cho biết họ làm vậy vì biết rằng đó là con đường nhanh chóng nhất để khích động các thượng cấp của mình đưa ra hành động chống lại những kẻ bất lương.
Tất nhiên, thái độ vị tha thị dân không chỉ có trên phim ảnh. Họ và các nhà báo cũng đã biết, dựa vào sự tính toán thời gian cho các đợt tiết lộ thông tin, là họ đã bị lợi dụng để làm mất tín nhiệm những nhân vật nào đó đang trong giai đoạn thăng quan tiến chức ở Đại hội 10 của Đảng vào tháng Tư [năm 2006].
Rốt cuộc, tình trạng tham nhũng đã tràn lan khắp tất cả các cấp bậc của đảng, và miễn là nó được thực hiện một cách tương đối thận trọng và không quá đáng, nó được tha thứ với mục đích để cho các quan chức trong quân đội, công an và ngành dịch vụ dân sự có thể sống sung túc, mà không phải kể tới những khoản tiền lương chính thức nhỏ mọn của mình.
Bộ trưởng giao thông lúc đó, ông Đào Đình Bình, đã là uỷ viên chủ chốt trong Ban chấp hành trung ương Đảng và được xem như sẽ là một thành viên tiềm năng trong Bộ Chính trị. Thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến của ông, và thiếu tướng Cao Ngọc Oánh, một bạn đồng liêu với người đứng đầu PMU-18 Bùi Tiến Dũng, đã được xem như là những người được ưa chuộng để bầu vào Ban chấp hành trung ương và có vẻ phù hợp để thăng cấp lần lượt lên bộ trưởng và thứ trưởng Bộ giao thông. Thế nhưng sau khi bị phát hiện ăn hối lộ trong vụ bê bối tham nhũng đó, những cơ hội thăng tiến của họ đã tắt ngấm.
Như nhà phân tích chính trị Huy Đức đã lưu ý trên blog của ông, là trong nền chính trị phe cánh ở Việt Nam, nhiều quan chức “sử dụng các tờ báo như là một thứ phương tiện để trợ giúp cho động cơ của riêng mình.” Và họ thường làm như thế để đẩy tới sự thất bại cho các đối thủ của mình.
Đối với phạm vi mà sự suy sụp trong băng nhóm PMU-18 đã thể hiện mối liên quan trực tiếp của mình đối với tham nhũng, hay đối với cách mà các địch thủ của họ đã phơi bày họ ra công khai, thì đó là một điểm nghi vấn. Thế nhưng rõ ràng việc quyết định vạch trần và trừng phạt họ là một động thái chính trị được ủng hộ bởi những nhà cải cách, bao gồm Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi đó và phe nhóm của ông, những người mưu toan tạo lập những phẩm chất như là những chiến sĩ trên mặt trận chống tham nhũng.
Thực vậy, ngay sau khi Đại hội kết thúc và ông Dũng trở thành Thủ tướng, ông đã lệnh cho bộ công an hãy đẩy nhanh các cuộc điều tra của mình trong số các vụ án tham nhũng ở cấp cao trong đảng và các giới chức nhà nước. Ông cũng yêu cầu giới truyền thông hãy giúp chính phủ trừ tận gốc nạn tham nhũng.
Điều đó hoàn toàn là chính đáng và tốt đẹp và nó đã được khen ngợi rộng rãi bởi cộng đồng quốc tế. Và nó cũng được sự ủng hộ mạnh mẽ của công chúng, những người đã bị thu hút mối quan tâm vào vụ PMU-18 và cái cách mà cơ quan này bị phát hiện về tình trạng gia đình trị tràn lan trong việc chỉ định bộ máy nhân viên trong đơn vị - trong đó chỉ lần lượt xác nhận những mối hoài nghi tệ hại nhất trước công chúng về tầm quan trọng của những mối quan hệ gia đình, một thực tế trái ngược với năng lực, trong việc kiếm được sự thăng tiến trong đảng. Và nó làm người ta ngạc nhiên khi có việc báo chí quốc gia phát hiện và tiết lộ ra những vụ việc đó như là hiện tượng giàu có không thể giải thích được của các quan chức PMU-18 và cách mà hệ thống nhân sự của đảng đã không chặn đứng - và trong một số trường hợp còn khuyến khích - con đường đi tới của các quan chức giàu có và bất lương này.
Những tiết lộ gây sửng sốt này là một mối đe doạ rõ ràng và hiện hữu đối với khối bảo thủ đang vượt trội trong đảng và đối với toàn bộ các quan chức chính phủ nào nhờ cậy vào những mối liên hệ, các của đút lót, những thỏa thuận thân tình, những thăng tiến dựa vào người thân quen và những sở thích khác.
Nếu như các điều tra viên cảnh sát dù muốn hay không cũng được phép bắt đầu tiết lộ thông tin cho giới báo chí về các hành động tham nhũng, thì hầu hết các đảng viên sẽ gặp nguy hiểm. Đã có biểu hiện lo lắng. Đã có sự tức giận.
Theo truyền thống, sẽ hoàn toàn thuận lợi khi vạch mặt các đảng viên có chức vụ bậc trung nào đó nếu như họ phạm tội theo một cách không thích đáng và nếu như đảng quyết định là họ có thể phải bị loại trừ; nhưng quyết định thường được thực hiện trong nội bộ đảng trước khi các quan chức này bị lộ diện.
Và chưa bao giờ, dưới bất cứ tình huống nào, có các uỷ viên trung ương đảng hay các bộ trưởng bị vạch trần hành động tội phạm mà không có sự phê chuẩn của Bộ Chính trị. Vụ PMU-18 đã phá vỡ hệ thống chuẩn mực đó.
Khi không có việc tiếp nhận phê chuẩn ban đầu từ ban lãnh đạo đảng, hai điều tra viên chủ chốt, tướng Phạm Xuân Quắc, người lãnh đạo một trong những cơ quan điều tra của bộ nội vụ, và một trong các thuộc cấp của ông, thượng tá Đinh Văn Huynh, đã cung cấp thông tin cho báo chí.
Các nhà báo có vị trí quan trọng nhận được tin mật về mưu đồ trong PMU-18 là Nguyễn Việt Chiến và Nguyễn Văn Hải, là các phó biên tập (?) của hai tờ báo có số ấn bản lớn nhất và được đánh giá cao nhất, là tờ Thanh Niên và Tuổi trẻ.
Nhóm bốn người này - hai nhà báo và hai điều tra viên - là những người đã phải nhận sự trừng phạt vào tuần trước khi Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội tuyên án họ tội “lạm dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích quốc gia” theo Điều 258 của Bộ luật Hình sự Việt Nam.
Tội thực sự của họ, tất nhiên, là đã đi theo cái chuẩn mực khác với nguyên tắc không được vạch mặt các thành viên cao cấp của đảng, một khi không nhận được sự phê chuẩn trước tiên từ giới lãnh đạo hàng đầu, và hơn nữa, là về việc họ đã để mình bị cuốn vào trong cuộc đấu đá nội bộ của đảng. Vì vậy mà họ đã trở thành những thứ công cụ để hạ bệ những nhà lãnh đạo nào đó và theo cách đó cho phép những nhân vật khác tiến tới.
Đương nhiên, có tội lỗi trên cả hai khía cạnh. Tướng Quắc, người tiết lộ thông tin hàng đầu, đã hy vọng sẽ được tiến cử vào một vị trí trong ban chấp hành trung ương năm 2006, thế nhưng ông đã bỏ qua đặc ân của những người khác trong Bộ công an và vì thế ông đã được sắp đặt một cách tự nhiên trong việc tiết lộ những thông tin không giúp gì được cho các đối thủ của mình.
Theo Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, giám đốc Chương trình Đông Dương của trường Đại học George Mason, Hòa Kỳ, thì: “Toàn bộ mối quan hệ này phản ánh một cuộc đấu đá nội bộ bên trong bộ an ninh (Bộ Nội vụ)”.
Tuy nhiên, không một ai, thậm chí cả TT Dũng, còn nghi ngờ rằng thực sự có tình trạng tham nhũng tràn lan bên trong cơ quan PMU-18 và việc để lộ ra sự thực này sẽ giúp diệt trừ nó tận gốc rễ. Và bởi có điều đó, nên ban lãnh đạo đã phải để cho thời gian trôi đi trước khi họ có thể phát động chiến dịch “trả nợ” chống lại những người làm rò rỉ thông tin và các nhà báo hàng đầu là những người đã phá vỡ hệ thống chuẩn mực.
Trong khoảng thời gian đó, khi những căn cứ của các nhà báo đã đem tới nghi vấn quanh các nguồn tin của họ về quá khứ PMU-18, những người bên trong đảng đã nói rằng những cuộc tranh giành quyền lực xảy ra sau đó cho thấy mức độ dính líu vào tình trạng bại lộ sẽ bị trừng phạt.
Sự việc đã diễn ra mà không cần phải giải thích, rằng giới bảo thủ, lực lượng vẫn nắm vai trò vượt trội bên trong đảng, đã thắng và rằng bất thái độ chống đối mang tính cá nhân của TT Dũng trước động thái đó, một quyết định khởi tố đã được đưa ra với những người đã để lộ ra vụ bê bối.
Đương nhiên, thực tế là ông trùm của đảng, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh, đã gặp lúng túng trong tư cách cá nhân do mối quan hệ, bởi vì con rể ông là Đặng Hoàng Hải đã làm việc cho cơ quan PMU-18, nghĩa là một số hành động chống lại những người để rò rỉ thông tin là không thể tránh được.
Điều đó nói lên rằng, quy mô của chiến dịch đã làm kinh ngạc nhiều người, đặc biệt là thời hạn phạt tù hai năm được đưa ra cho nhà báo kỳ cựu rất được ngưỡng mộ Nguyễn Việt Chiến. Khi ông Chiến nói lời cuối tại phiên xử tuần trước, phát biểu của ông đã được thúc đẩy không phải bởi động cơ cá nhân, mà bởi khát vọng “chiến đấu với tệ nạn tham nhũng.” Tự biện hộ rằng mình vô tội, ông nói với quan tòa: “Thông tin được sử dụng trong các bài báo của tôi là được cung cấp bởi các sĩ quan công an”.
Theo Giáo sư Hùng: “Hai nhà báo đã có được những tin tức từ các nguồn của chính phủ. Và khi các quan chức liên lạc với các nhà báo để công bố những thông tin nào đó, thì hầu như không thể có chuyện các nhà báo sẽ từ chối”.
Những luận cứ cho thấy các bị cáo gặp bất lợi. Không có cử chỉ tốt đẹp nào đối với những nhà báo khác khi họ lên tiếng phản đối vụ bắt giữ các đồng nghiệp của mình; chiến dịch đó đơn thuần khiến họ phải trả giá bằng chiếc thẻ nhà báo của mình. Và điều này đã đi xa hơn bằng việc gây phẫn nộ công chúng bị xúc phạm.
Tờ Tuổi Trẻ, với việc gọi các vụ bắt giữ là “một hành động nhạo báng công lý”, đã cho biết rằng họ bị ngập tràn các cuộc điện thoại, thư điện tử và thư tín từ những công dân phản đối hành động của chính quyền - số lượng nhiều nhất mà họ nhận được trong suốt 33 năm làm báo.
Thế nhưng trước khi tuyên bố bản án vào tuần trước, chánh án Trần Văn Vỹ đã quả quyết rằng ông Chiến đã cho công bố những thông tin bịa đặt “làm tổn hại uy tín của các cán bộ cao cấp, kích động người dân có một sự đánh giá tiêu cực đối với các vị lãnh đạo cao cấp của nhà nước”.
Tìm kiếm những ngôn từ nổi lên trước những ý kiến tiêu cực, Ban Tư tưởng và Văn hóa của đảng (Ban Tuyên giáo) đã ra lệnh cho tất cả các cơ quan truyền thông phải hạn chế đăng bài vở về các vụ bắt giữ và sẽ trừng phạt bất cứ nhân viên nào không tuân theo chỉ thị (điều này đã dẫn đến kết quả là ông Huỳnh Kim Sánh đã bị buộc phải rời khỏi vị trí của mình trong vai trò Tổng thư ký báo Thanh Niên và ông Bùi Thanh, phó tổng biên tập tờ Tuổi Trẻ, đã bị cách chức, cùng với Tổng thư ký Hoàng Hải Vân(?).
Theo ông Nguyễn Trần Bạt, chủ tịch Tập đoàn Tư vấn Investconsult Group, một trong những công ty tư vấn thương mại lớn nhất nước này: “Rất khó hiểu khi chính quyền cho bắt và bỏ tù những người từng được ca ngợi về hành động vạch mặt tham nhũng”.
Được biết TT Dũng đã liên lạc và biểu thị thái độ cảm thông riêng với các biên tập viên đã có hành động phản kháng; thế nhưng rõ ràng ít có khả năng ông có thể làm được điều gì. Các nhà báo Việt Nam giờ đây trên thực tế đã bị ngăn cấm tiếp nhận thông tin về những trường hợp tham nhũng trong số các đảng viên.
Một uỷ viên công tố, khi thẩm vấn ông Chiến, đã nói rằng tất cả các cuộc phỏng vấn với các nguồn tin của cảnh sát là bất hợp pháp theo luật báo chí Việt Nam bởi vì “các nhà báo không được phép tiếp nhận thông tin từ các nguồn tin không có thẩm quyền”.
Theo Tổ chức Nhà báo Không Biên giới: “Hậu quả của phiên tòa này là một bước lùi khủng khiếp đối với nghề phóng viên điều tra tại Việt Nam. Cơ sở còn yếu ớt cho một nền báo chí có thể đóng vai trò thử thách thứ quyền lực được củng cố giờ đây đã bị lung lay”.
Ngày nay, thậm chí các nhà nghiên cứu ngoại quốc ở Việt Nam đã tỏ ra thận trọng trước việc bày tỏ công khai các quan điểm của mình do lo sợ bị trả thù, thường là dưới dạng từ chối cấp thị thực nhập cảnh. Không biết sợ, các quan chức của đảng đã siết chặt hàng ngũ và lặp lại rằng tại Việt Nam, vai trò của truyền thông do nhà nước nắm giữ là bảo vệ đảng và truyền đạt những ý muốn của nó tới dân chúng.
Đảng này còn chống đỡ bằng cách lưu ý vào ngày 20 tháng Bảy năm nay, khi thứ trưởng Bộ văn hóa (Thông tin Truyền Thông) Đỗ Quý Doãn đã nói rằng báo chí trong nước là một lực lượng đấu tranh với “những tư tưởng sai trái và các âm mưu của các thế lực thù địch và các phần tử cơ hội chính trị, và để bảo về những tư tưởng, đường lối và sự lãnh đạo trên nguyên tắc cơ bản của đảng”. Không thể vạch trần những hành động bất lương bên trong ban lãnh đạo và làm mất mặt đảng này.
Hành động đàn áp thẳng tay, xảy ra cùng lúc với một biện pháp thô bạo chống lại cộng đồng Thiên chúa giáo và các nhà hoạt động tranh đấu cho người lao động và quả thực với bất cứ những tiếng nói nào mới còn phôi thai chống lại đường lối của đảng, đã phản ánh một niềm hân hoan đối với những nhân vật bảo thủ và một bước thụt lùi ghê gớm cho cuộc vận động của những nhà cải cách.
TT Dũng đã phải gia nhập vào cuộc đàn áp khốc liệt sau những phê phán dai dẳng của giới bảo thủ đối với thái độ khoan nhượng của chính phủ trước một bộ máy truyền thông cởi mở hơn, cũng như những biểu hiện nhấn mạnh vào tăng trưởng kinh tế nhanh của ông bất chấp những bối rối trước tình trạng lạm phát cao đẩy xa thêm các cơ sở đảng ở nông thôn.
Được nhìn nhận ngày càng rõ như là nhân vật vừa mềm dẻo về vấn đề an ninh vừa rất hăm hở nhượng bộ trước những đòi hỏi của nước ngoài, ông Dũng đang gặp nguy hiểm trước tình trạng bị lu mờ dần trong đảng bên cạnh nhân vật quyền lực đang lên cao Trương Tấn Sang, một ủy viên Bộ chính trị người miền Nam đứng đầu Ban bí thư, bộ máy điều hành hoạt động hàng ngày của đảng. Ông Sang đang lãnh đạo cuộc đàn áp thẳng tay đối với giới báo chí và đã thành công trong việc lôi các nhà báo và những nhà bất đồng chính kiến khác ra tòa, viện dẫn sự cần thiết giữ ổn định trong giai đoạn nền kinh tế đang gặp khó khăn.
Mới đây ông lưu ý: “Việc bố trí những phiên xử án chính trị này đã hoàn tất mức độ nào đó thể hiện sự thành công trong việc dạy cho những người này một bài học và như vậy trên thực tế làm tiêu tan các hoạt động chính trị đối lập trong lúc chúng vẫn còn trong thời kỳ phôi thai”.
Trong lúc ngôi sao của ông đang lên, cùng với những nhân vật kiên định lập trường như ông Lê Hồng Anh và ông Hồ Đức Việt, thì ngôi sao chiếu mệnh của TT Dũng đã bắt đầu bị lu mờ. Những anh chàng hung tợn không phải lãnh trách nhiệm trước những người bị xử tù giờ đây đang tỏ ra có uy thế. Sự nổi lên của họ và bước thụt lùi đối với những nhà cải cách đã là điều hiển nhiên trong cuộc đụng độ bên trong để tiếp tục tìm cách giải quyết tình trạng suy sụp kinh tế nặng nề của đất nước và giờ đây nó có thể dẫn đến những cuộc ẩu đả lớn hơn ở cấp cao nhất nếu như cơn suy thoái còn tiếp diễn.
Như một chuyên gia Việt Nam đã nói: “Phiên tòa tuần trước không phải về hai nhà báo mà là về cái cách họ, nằm trong số nhiều nhà báo khác, rốt cục đã bị lợi dụng trong những cuộc đấu đá phe phái”.
Ông nhận xét tiếp: “Khó mà nói được người nào đứng về phe người nào, và liệu chúng ta có thể dễ dàng gắn nhãn cho nhóm này là “bảo thủ” hay nhóm kia là “có chừng mực” hay không khi những cuộc đấu đá phe phái này tỏ ra ít được điều khiển bởi hệ tư tưởng và có vẻ nhiều hơn là một sự pha trộn trò tranh giành quyền lực và lợi ích riêng về kinh tế”.
Thêm vào đó, Giáo sư Carlyle Thayer, một chuyên gia về Việt Nam có danh tiếng thuộc Viện Quốc phòng Úc nhận xét: “Tính hợp pháp của nhà nước độc đảng ở Việt Nam dựa nhiều vào ‘tính hợp pháp theo lối trình diễn,’ đó là, sự thành công trong việc thực hiện tăng trưởng kinh tế cho xã hội nói chung”.
Thiếu vắng thứ tăng trưởng đó, nỗi oán hận của công chúng trước những biện pháp xử trí tàn bạo tựa như những bản án vào tuần trước không nghi ngờ gì nữa sẽ gia tăng và sẽ ngày càng đe doạ tới tính hợp pháp của đảng.
Nguồn bản Việt ngữ : Ba Sàm’s Blog
Vietnam: Behind the Journalists' Jailings
| Written by Roger Mitton | |
| Friday, 24 October 2008 | |
 The Communist Party's hardliners set out to kill the messenger and dent the prime minister The conviction of two senior journalists in Hanoi last week had more to do with tussles within the leadership of the ruling Vietnam Communist Party than anything else. The much-derided show trial of the journalists and two anti-corruption investigators indicates the intensity of the conflict between the party's conservatives and reformists. The loser appears to be Prime Minister Nguyen Tan Dung. Gathered around Dung is a new breed of reformist technocrats and other advocates of a more open and transparent society. They are mostly from the South and have studied at western universities. Under Dung, this group has spearheaded Vietnam’s move towards a more market-oriented economy with a stress on high growth, greater investment and higher consumer spending. Opposing them is a larger group of senior leaders, mostly from North and Central Vietnam, and predominantly from the military and security wing of the party, who place national stability above all else. These conservatives regard any reforms, economic or political, with great caution, since in their view they carry an unmistakable threat to the primacy of the party. Constitutionally, Vietnam is a one-party state. No other political organization is allowed to exist except the Communist Party. And naturally, any event that brings the party into disrepute carries the potential to weaken the public's acceptance of this absolute rule. And no event in recent years has besmirched the party so much as the PMU-18 scandal two years ago. Back then, in the run-up to the party's 10th Congress, police investigators leaked to the media details about how officials at the Ministry of Transport’s Project Management Unit 18 (PMU-18) had skimmed off vast sums of money to gamble on football games in the English Premier League. The PMU-18 head Bui Tien Dung publicly confessed to having used US$2.6 million from ministry funds from the World Bank and Japan for gambling and other illicit activities. At the time, none of Vietnam's top leaders suggested that there might be any doubt about the complicity of these transport ministry officials in corrupt practices. It was immediately taken for granted, not just by ordinary people – who, in any case, believe that all party officials from top to bottom are on the take, but also by the national leadership that the officials were guilty and must be punished. So the PMU-18 group were consequently jailed for up to 13 years, while the transport minister was forced to resign and his deputy was detained for further investigation. The two key police officers who leaked the information to the media said they did so because they knew it was the most expeditious way to galvanize their superiors to take action against the miscreants. Of course, civic altruism was not the only motive. They and the journalists also knew, given the timing of the leaks, that they were being used to discredit certain figures who were in line for promotion at the 10th Party Congress that April. After all, corruption is rampant throughout all levels of the party, and provided it is done relatively discreetly and not too excessively, it is tolerated in order that party officials in the military, police and civil service can live comfortably, despite their pitiful official salaries. The transport minister at the time, Dao Dinh Binh, was already a member of the Party's key central committee and viewed as a potential Politburo member. His deputy Nguyen Viet Tien, and Maj-Gen. Cao Ngoc Oanh, an associate of the head of the PMU-18 unit Bui Tien Dung, were viewed as favorites to be voted onto the central committee and likely to be promoted to minister and deputy minister of transport, respectively. But after they were publicly fingered in the corruption scandal, their chances of promotion were dead. As the political analyst Huy Duc noted in his blog, in Vietnam’s factional politics, many officials "use the newspapers as a means to further their own cause." And they often do that by furthering the demise of their rivals. To what extent the downfall of the PMU-18 gang was due to their direct involvement in corruption, or to the way their rivals exposed them publicly, is a moot point. But clearly the decision to expose and punish them was a political move that was supported by the reformists, including then-Deputy Prime Minister Nguyen Tan Dung and his coterie, which sought to establish their credentials as anti-corruption campaigners. Indeed, soon after the Congress ended and Dung became PM, he called for the public security ministry to speed up its investigations into high-level corruption by party and state officials. He also called on the media to help the government root out corruption. That was all well and good and it was widely applauded by the international community. And it was strongly backed by the general public, which was riveted by the PMU-18 case and the way it revealed the widespread nepotism in the appointments of the unit's staffers – which in turn only confirmed the worst suspicions of the public about the importance of family connections, as opposed to ability, in gaining party promotions. And it was astonishing to have the national press reveal such things as the inexplicable wealth of PMU-18 officials and the way the party’s personnel system had failed to stop – and in some cases had encouraged – the ascent of these rich and dishonest officials. These shocking revelations were a clear and present threat to the dominant conservative bloc in the party and to all government officials who rely on connections, backhanders, sweetheart deals, nepotistic promotions and the like to survive. If police investigators were willy-nilly going to be allowed to start leaking information to the media about corrupt practices, then almost every party member was going to be in danger. There was angst. There was anger. Traditionally, it has been all very well to expose certain mid-rank party members if they have transgressed in an unseemly way and if the party has decided they are expendable; but the decision has always been taken internally by the party before the officials were exposed. And never, under any circumstances, are central committee members or ministers to be exposed without Politburo approval. The PMU-18 affair broke that code. Without first obtaining approval from the party leadership, the two key investigators, General Pham Xuan Quac, the head of one of the public security ministry's investigative departments, and one of his subordinates, Lt-Col Dinh Van Huynh, fed information to the press. The key journalists receiving the inside dope about the PMU-18 scam were Nguyen Viet Chien and Nguyen Van Hai, who were the deputy editors of two of Vietnam's best-selling and most highly regarded newspapers, Thanh Nien (Young People) and Tuoi Tre (Youth). This quartet – the two journalists and the two investigators – were the ones who received their comeuppance last week when the Hanoi People”s Court convicted them of "abusing democratic freedoms to infringe upon the interests of the state" under Article 258 of Vietnam’s Penal Code. Their real crime, of course, had been to betray a different code, that of not exposing senior party members without first getting approval from the top, and secondly, of getting swept up in party infighting so that they became instruments to bring down certain leaders and thereby allow others to progress. Of course, there was culpability on both sides. General Quac, the lead leaker, had hoped to be recommended for a post on the central committee in 2006, but he was passed over in favor of others in the public security ministry and so he was naturally disposed to leaking information that would not help his rivals. Said Professor Nguyen Manh Hung, director of the Indochina Program at George Mason University in the United States: "This whole affair reflects an internal fight within the security ministry." Still, no one, not even PM Dung, disputes that there really was rampant corruption within the PMU-18 unit and that the exposé helped root it out. And because of that, the leadership had to let some time pass before they could launch "payback" action against the leakers and the lead journalists who had broken the code. During that time, while scores of journalists were brought in for questioning about their sources for the PMU-18 story, party insiders say that tussles ensued about how those involved in the exposé should be punished. It goes without saying that the conservatives, who remain dominant within the party, won out and that despite PM Dung’s personal opposition to the move, a decision was taken to prosecute those who had revealed the scandal. Of course, the fact that the party boss, General-Secretary Nong Duc Manh, had been personally embarrassed by the affair because his son-in-law Dang Hoang Hai had handled work for the PMU-18 unit meant that some action against the leakers was inevitable. That said, the extent of that action has surprised many people, especially the two-year jail term given to the much admired veteran journalist Nguyen Viet Chien. As Chien himself said at last week’s trial, his reporting had been motivated not by personal gain, but by the desire “to fight corruption.” Pleading not guilty, he told the court: “The information used in my press articles was provided by police officials.” Said Professor Hung: “The two journalists got their news from government sources. And when officials contact journalists to publish certain information, it is almost impossible for the journalists to refuse.” Such arguments did the defendants no good. Nor did it do any good for the other journalists who protested the arrests of their colleagues; that action merely cost them their press credentials. And that further inflamed public outrage. The Tuoi Tre newspaper, which called the arrests "a mockery of justice," reported that it had been inundated with phone calls, emails and letters from angry citizens protesting the government’s action – the most it had received in 33 years of publication. But before passing sentence last week, Judge Tran Van Vy asserted that Chien had published fabricated information that "damaged the prestige of certain high-ranking officers, inciting the population to have a negative opinion of high levels of government." Seeking to stem that rising negative opinion, the party's Commission for Ideology and Culture ordered all local media to curb their reportage of the arrests and to punish any staffers who disobeyed the directive (this resulted in Huynh Kim Sanh being forced to quit his post as Chief Managing Editor of Thanh Nien and Bui Thanh, the deputy editor in chief of Tuoi Tre, being sacked, along with that paper's Chief Managing Editor Hoang Hai Van). Said Nguyen Tran Bat, chairman of the Investconsult Group, one of the nation’s largest business advisory companies: "When the government arrests and jails people who were formerly praised for their work in exposing corruption, it is very difficult to understand." It is known that PM Dung was contacted and privately expressed sympathy with the protesting editors; but there was clearly little he could do. Vietnam's journalists are now effectively forbidden from receiving information about corruption among party members. One prosecutor, when cross-examining Chien, said all interviews with police sources are illegal under Vietnam’s press law because "journalists are not allowed to receive information from unauthorized sources." Said Reporters Without Borders: "The outcome of this trial is a terrible step backwards for investigative journalism in Vietnam. The fragile basis of a press capable of playing its role of challenging established authority has been badly shaken." Nowadays, even foreign scholars based in Vietnam are cautious about publicly disseminating their views for fear of retribution, usually in the form of visa denials. Undaunted, party officials closed ranks and reiterated that in Vietnam, the role of the nation’s state-owned media is to protect the party and communicate its wishes to the people. It bears noting that on June 20 this year, the deputy culture minister Do Quy Doan said that the domestic media is a force to combat "the false ideas and plans of enemy forces and other political opportunists, and to protect the ideas, agenda and fundamental leadership of the party." It is not to expose malfeasance within the leadership and embarrass it. The crackdown, coming as it does at the same time as a robust move against the Catholic community and labor activists and indeed any incipient anti-party line voices, reflects a triumph for the conservatives and a severe setback for the reformist movement. PM Dung has had to accede to the crackdown after enduring conservative criticism of his government’s tolerance of a more open media, as well as his emphasis on fast economic growth despite painfully high inflation that has alienated much of the party's rural base. He recently noted: "The disposition of these political trials has achieved some degree of success by teaching these people a lesson and thus effectively snuffing out contrarian political activities while they are still in the embryonic stages." As his star rises, along with those of other hardliners like Le Hong Anh and Ho Duc Viet, PM Dung’s has begun to be eclipsed. The tough guys who take no prisoners are now in the ascendant. Their rise and the setback for the reformists has already been evident in the internal skirmishes going on over how to deal with the nation’s severe economic downturn and it may yet result in further ructions at the top if that downturn continues. As one Vietnam specialist said:" Last week's trial was not about a couple of journalists but about how they, among many other journalists, were ultimately used in factional struggles." He continued: "It is hard to say who sided with whom, and whether we can easily mark this group "conservative" or that group "moderate" since these factional struggles seem to be less driven by ideology and more by a mix of power grab and personal economic gain." Added Professor Carlyle Thayer, a noted Vietnam expert at the Australian Defense Force Academy: "The legitimacy of Vietnam's one-party state largely rests on "performance legitimacy," that is, success in delivering economic growth to society at large." |
No comments:
Post a Comment